اين گياه در سال 1816 از چين به اروپا و شمال امريكا آورده شده است و به عنوان يكي از محبوب ترين درختان زينتي باغ و خانه هاي غرب تبديل شده و از پركاربردترين درختان در فضاي سبز به شمار ميرود.
پيچ گليسين گونه اي گياه بالا رونده از جنس Wisteria از خانواده Fabaceae مي باشد. گلهاي زيبا پيچ گليسين به شكل گل آذين خوشه اي كه طول محور آن 80-10 سانتيمتر است شكوفا مي شوند و به رنگهاي سفيد، صورتي، بنفش و ارغواني هستند. گل هاي آن سفيد، بنفش، آبي به طول 15 تا 20 سانتي متر هستند كه در بهار نمايان مي شوند و معمولا در اواسط ماه فروردين به اوج خود مي رسند. گل ها قبل از گسترش شاخ و برگ در هر خوشه همزمان باز مي شوند و عطري شبيه به انگور دارند. پيچ گليسين به شكل ميانگين حدود 50 سال مي توانند عمر كنند. پيچ گليسين درختچه اي مقاوم، خزان دار با طول عمر زياد، بالا رونده چوبي، سريع الرشد (در شرايط محيطي مناسب سالي 3 متر رشد مي كند.) برگ هاي آن متناوب و به فرم مركب شانه اي فردهستند.
گليسين گياهي است از خانوادهٔ بقولات و از زير تيرهٔ پروانه واران كه منشاء آن شرق آسيا مي باشد. درختچه اي است خزان دار با طول عمر زياد، بالا رونده چوبي، داراي برگ هاي متناوب و به فرم مركب شانه اي فرد، گل هايي به رنگ آبي، ارغواني يا بنفش كه به صورت گل آذين خوشه قرارگرفته اند. گل آذين خوشهٔ زيبايش سبب معروفيت اين گياه شده است.تفاوت انواع گونه هاي گليسين در تعداد برگچه ها، رنگ گل ها و طول گل آذين است.
W. floribunda كه با نام پيچ گليسين ژاپني Japanese wisteria بومي ژاپن است حدود 30-9 متر رشد مي كند. طول گل آذين اين گونه طويل تر از ساير گونه هاي پيچ گليسين است و مي توانند حتي به 50 سانتيمتر نيز برسند و زمان گلدهي اوايل تا اواسط بهار است و گلها به رنگ سفيد، صورتي، ارغواني و آبي و معطر هستند. محور برگ 10 تا 30 سانتيمتر طول دارد و هر برگ مركب حاوي 9 تا 13 برگچه به طول 2 تا 6 سانتيمتر است.
W. frutescens با نام پيچ گليسين آمريكايي American wisteria شناخته مي شود حدود 15 متر رشد مي كند گل آذين 5 تا 15 سانتيمتر رشد مي كند و گلهايي به رنگ آبي-ارغواني دارد كه در اواخر بهار /اوايل تابستان شكوفا مي شوند.
W. sinensis با نام پيچ گليسين چيني Chinese wisteria شناخته مي شود بومي چين است .حدود 18 تا 30 متر ارتفاع مي يابند و طول محور برگ مركب آن 10 تا 30سانت است و 9 تا 13عدد برگچه بيضوي به طول 2 تا 6 سانتيمتر دارد. گلها سفيد، بنفش و آبي هستند و طول گل آذين 20-15 سانت است كه در بهار پيش از ظهور برگ ها شكوفا مي شوند. براي پر رشد بودن نياز به هرس دارد.
آبياري:
پيچ گليسين وجود رطوبت را در خاك دوست دارد اما اين به معني ماندگاري آب و خيس بودن هميشگي خاك پاي آن نيست. آبياري بيش از اندازه موجب زرد شدن برگها و ريزش آنان و پوسيدگي طوقه گياه و در نهايت پژمردگي عمومي آن و مرگ مي شود. آبياري نامناسب و اندك بخصوص در مورد گياهان جوان و زماني كه هوا گرم نيز مي باشد موجب سوختگي نوك و حاشيه برگها عدم شكل گيري گل و يا ريزش غنچه هاي گل خواهد شد.
نور:
مكاني با نور كامل و مستقيم آفتاب حداقل براي 6 تا 8 ساعت براي اين گياه مناسب است وجود نور براي گلدهي اين گياه لازم است اگرچه كه در مكانهاي سايه نيز اين گياه مي تواند به زندگي خود ادامه دهد اما گل نمي دهد.
دما:
اين گياهان سرماي زمستان را تا حدود 29- درجه سانتيگراد تحمل مي كنند البته در چنين سرمايي احتمال آسيب ديدن ساقه هاي جوان و نوك ساقه ها وجود دارد اما ساقه هاي اصلي گياه معمولا زنده مي مانند.
خاك:
خاكي با زهكش خوب و همچنين مواد ارگانيك همانند خاك برگ و يا كود پوسيده دامي به رشد اين گياه كمك مي كند. هنگام كاشت مي توانيم گودالي به طول و عرض حدود 1 متر و همچنين عمق 60 سانيتمتر را حفر كنيم و بعد از كاشت گياه فضاي باقيمانده از گودال را با مخلوطي از خاك معمولي+خاك برگ+10٪ شن (با ذرات 2-1 ميليمتر ماسه بادي و يا شنهاي مصالح ساختماني مناسب نيستند) پر كرد. اگر حفر چنين گودالي برايتان مشكل است سعي كنيد كه بعد از خريد اين گياه و زماني كه قصد انتقال آن از گلدان به خاك باغچه را داريد حتما گودالي 3-2 برابر حجم گلدان حفر كنيد و با مخلوط خاكي ياد شده آن را پر كنيد همچنين هنگام كاشت گياه به ياد داشته باشيد كه آنرا همان قدر در خاك قرار دهيد كه قبلا در خاك قرار داشته است و ساقه اصلي آنرا عميق تر نكاريد. و همچنين اگر در كوددهي اين گياه بخصوص كودهايي كه حاوي نيتروژن بالاي هستند زياده روي شود، گلدهي خوبي نخواهد داشت. لزومي به ادامه كوددهي در طي فصل رشد نيست. همچنين گياهان جوان را مي توان در سالهاي اوليه كوددهي كرد اما گياهان بالغ را فقط زماني كه برگها نشانه هايي از زرد شدن را نمايش مي دهند كوددهي مي كنند. از آنجايي كه اين گياهان از گرم بودن خاك بيزار هستند مي توان با شروع فصل بهار لايه اي به ضخامت حدود 5 سانت از خاك برگ تازه در پاي گياه ريخت تا علاوه بر اينكه گياه از مواد خاك برگ به تدريج استفاده كند، اين لايه مانع از گرم شدن سطح خاك شود.
تغذيه :
اين گياه به خاك كاملا غني از مواد آلي و معدني نياز دارد.كود دهي قبل از زمان گلدهي براي پديدار شدن گل هاي زيبا ضروري است.در بهار و تابستان ( در هر دو موعد گلدهي ) كود دهي انجام مي شود.
معمولا كود سوپر فسفات به ميزان 68 گرم و سولفات پتاسيم به ميزان 48 گرم در هر متر مربع خاك به اين گياه داده مي شود تا گلدهي تحريك شود و گلهاي زيبايي پديدار شوند.
تكثير:
قلمه چوب نرم :
قلمه هاي چوب نرم را از ساقه هاي حاصل از رشد فصل جاري در اواخر بهار و اوايل تابستان از نوك ساقه ها و به طول 15 سانتيمتر تهيه مي كنند تمامي برگهاي يك سوم تا يك دوم قسمت پاييني قلمه جدا مي شود و در صورت استفاده از پودر ريشه زايي نتيجه بهتري نيز بدست مي آيد قلمه ها را بايد در محيط سبك (مخلوط پرليت و كوكو پيت) كاشت و گلدان محتوي قلمه ها در مكاني روشن اما به دور از نور مستقيم آفتاب و با دماي 20 تا 24 درجه قرار ميگيرند غبارپاشي براي چند نوبت در طي روز و يا كشيدن پلاستيكي شفاف بر روي قلمه ها به حفظ رطوبت در اطراف قلمه ها و افزايش شانس ريشه زايي كمك مي كند به ياد داشته باشيد كه از دست دهي رطوبت از طريق برگ در قلمه هاي سبز يكي از بزرگترين موانع بر سر راه ريشه زايي اين نوع از قلمه ها است .
قلمه چوب سخت :
قلمه چوب سخت در اواخر پاييز و اوايل زمستان و بعد از خزان برگهاي گياه از نواحي نسبتا چوبي شده و بالغ ساقه هاي حاصل از رشد سال قبل به طول15 تا 30سانتيمتر گرفته مي شوند. ساير موارد كاشت و شرايط محيطي همانند قلمه چوب سبز است. معمولا ريشه زايي در قلمه هاي اين گياهان 4 تا 6 هفته طول مي كشد.
خوابانيدن :
خوابانيدن يكي ديگر از روشها تكثير اين گياهان است كه ساقه اي را كه در نزديكي سطح زمين قرار دارد در اواخر زمستان و يا اوايل بهار در زير زمين در عمق حدود 7 سانتيمتر قرار مي دهند تا ناحيه اي كه با خاك تماس دارد شروع به ريشه زايي كند . زخم كردن پوست ناحيه اي كه در زير خاك قرار مي گيرد و همچنين قرار گرفتن حداقل دو جوانه بر روي طول ساقه در زير خاك به موفقيت در ريشه زايي ناحيه خوابانده شده كمك مي كند. معمولا در پاييز همان سال و يا براي اطمينان بيشتر در بهار سال بعد مي توان نسبت به جدا سازي اين ساقه از گياه مادري اقدام كرد .
كاشت بذر:
از طريق كاشت بذر اين گياه نيز مي توان آنرا تكثير كرد اما گياه حاصل از رويش بذر به حدود 10 تا 15 سال زمان نياز دارد تا بتواند به گلدهي برسد. معمولا بذر را براي بدست آوردن پايه و سپس عمليات پيوند مورد استفاده قرار مي دهند. ابتدا مي بايست صبر كرد تا غلاف هاي بذر برروي گياه برسند و از سبز به قهوه اي-خاكستري تغيير رنگ بدهند اما بايد مراقب بود تا خشك نشوند زيرا بعد از خشك شدن پوسته غلاف ترك برمي دارند و بذرها را آزاد مي كند. در هر غلاف تعدادي بذر وجود دارد . بذر ها را مي توان در مكاني سرد و خشك نگهداري كرد تا در بهار آنها را كاشت. قبل از كاشت بذرها مي توان آنها را در آب 37 درجه قرار داد و براي 24 ساعت در اين آب نگهداري كرد. براي كاشت نيز مي توان از مخلوط دو قسمت خاك معمولي يك قسمت پرلايت و يك قسمت شن درشت استفاده كرد و عمق مناسب كاشت بذرها در حدود 5/2 سانتيمتر و حداقل دما براي سبز شدن اين بذرها 13 درجه است و بهتر است كه دما بيش از 24 درجه نيز نشود دماي سردتر و يا گرمتر موجب ركود و عدم جوانه زني بذرها مي شود. اگر تمامي شرايط مناسب باشد حدود2 تا 3هفته طول مي كشد تا بذرها جوانه بزنند و حدود 3 تا 4 هفته زمان نياز است تا گياهچه را بتوان به مكان جديد منتقل كرد.
هرس:
جوانه هاي گل بر روي ساقه هاي حاصل از رشد سال قبل (شاخه هاي يك ساله ) شكل مي گيرند بنابراين با هرس و سرزني ساقه هاي جانبي مي توان رشد ساقه هاي جديد را تحريك كرد. پيچ گليسين را دو بار در سال مي توان هرس كرد يكي اواخر زمستان و اوايل بهار است كه منظور از اين هرس حفظ چهار چوب اصلي گياه و حذف كردن ساقه هاي اضافي و يا كنترل كردن رشد و طول ساقه هايي است كه بيش از اندازه بلند شده اند. بنابراين در اين موقع از سال ساقه هايي را كه بسيار بلند شده اند را مي توان تا حدود نصف طول آنان و يا حتي به شكلي كه 2 تا 3 جوانه بر روي آنها باقي بماند كوتاه كرد.
برخي از پرورش دهندگان مطرح مي كنند كه اصولا بهتر است تمامي ساقه هايي را كه سال قبل شكل گرفته اند به همين ميزان كوتاه و هرس نمود جوانه هاي باقيمانده با شروع فصل بهار رشد خواهند كرد و ساقه هاي جديد شكل ميگيرد و اين ساقه ها در طي سال بعد گلدهي خواهند داشت. هرس بعد در طي اواسط تابستان روي مي دهد و هدف از آن تحريك رشد سيخك هايي است كه مسئول شكل دهي به گلها در سال آتي و آينده هستند . هدف ديگر كنترل رشد ساقه هايي است كه بعد از اتمام فصل گلدهي با سرعت هر چه تمام بلند مي شوند و ممكن است به شكل يك مزاحم عمل كنند. البته اگر بلند شدن اين ساقه ها مزاحمتي نيست و در مكان كاشت ، گياه فضاي كافي دارد مي توان از كوتاه كردن آنان صرف نظر كرد و آنها را بروي داربستي مناسب هدايت كرد . به هر حال در هرس تابستانه ساقه هايي جوان و سرسبز را انتخاب مي كنيم و آنها را سرزني مي كنيم. ميزان سرزني نيز متفاوت است مي توان آنها را به شكل كوتاه و يا بلند سرزني كرد اما حداقل مي بايست كه حدود دو دسته برگ و به شكل بهينه حدود 6-5 دسته برگ روي اين ساقه ها باقي بمانند.
در مورد گياهاني كه سالها است اصلا گلدهي ندارند نيز مي توان بعد از خزان برگها تمامي ساقه هاي فرعي را تا حدود نيمي از ارتفاع آنان كوتاه كرد و فقط ساقه هاي اصلي گياه را دست نخورده باقي گذاشت.
بيماري و آفات:
آفات و بيماري ها گاهي اوقات بيماري لكه برگي به اين گياه حمله مي كند. قارچ هاي عسلي و حشرات مكنده اي چون شته ها و شپشك ها نيز به اين گياه آسيب مي رسانند. مشكلات محيطي و فيزيولوژيكي گياه گليسين به خاك هاي گچي و آهكي حساسيت دارد. خاك هايي با PH قليايي براي اين گياه مناسب نيستند. كمبود آهن و فسفر و پتاسيم خاك به اين گياه صدمه مي رساند و سبب كاهش تعداد گل ها مي شود و همان طور كه ذكر شد يخبندان هاي بهاره سبب ريختن گل هاي آن مي شود.
